10 сарын 24 - уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг тэмцэх өдөр

Сайн байцгаана уу,

Та бүгд 350 Олон улсын уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг тэмцдэг үйл ажиллагаанд нэгдэх сонирхолтой байсан болохоор би энэхүү захиаг бичиж байна. Энэ үйл ажиллагаанд 100 орны 1400 үйл ажиллагаанууд төлөвлөгдөөд байна. 10 сарын 24 нд бид хамтдаа өөрсдийн амьдардаг газраа дэлхий даяар явагдаж байгаа уур амьсгалын өөрчлөлттэй тэмцэхээр цуглардаг.
10 сарын 24 нд хэсэг хүмүүс цуглан 350 гэсэн тоог бичиж зургаа авхуулдаг. Бид орон даяар явагдасан энэ үйл ажиллагааны зургийг авч НҮБ-н Копегагенд болох хурлын үйл ажиллагаанд бид бүгдээрээ хамгийн оновчтой шийдвэрийг хүсч байна, энэ дэлхийг хамгаалж өөрсдийн хүүхдүүд, тэдний хүүхдүүдийг хамгаалсан шийдвэрийг хүсч байна гэдэгээ хэлэх юм. Бид тийм их цаг зарцуулахгүй гэхдээ 10 сарын 24 ныг хүн бүр санах болно. Энэ бол дэлхийн түүхэн дэх байгаль хамгааллын хамгийн том арга хэмжээ болох юм. Энэхүү үйл ажиллагаанд Монгол улс нэгдэх байх гэж би итгэж байна.
Монголд авч болох арга хэмжээний талаар хэд хэдэн гайхалтай доорх санаанууд гарсан:
• Концерт
• Хог цэвэрлэх
• Гэрээс гэрт төслийнхөн гэрийг дулаалахад нь туслах
• Боловсролын үйл ажиллагаанууд
• Монгол гэрт мэдээллийн гэр барих
• Байгаль орчны урлагийн үзэсгэлэн, нүүрс зэрэг янз бүрийн материалаар хийх
Энэ бүгд бол их сайхан санаанууд гэж би бодож байна. Миний нэг санаа бол Сүхбаатарын талбай дээр дээрх арга хэмжээг хийх явдал юм.
Үүний тулд хүмүүс өөрсдөө эхлээд уулзацгаагаад энэ талаар ярилцаж төлөвлөгөөгөө гаргавал сайн байх. Мөн өөрсдийн үйл ажиллагааг 350-н вэбсайтад бүртгүүлээд бусад хүмүүст бас мэдэгдвэл сайн байх, арга хэмжээний төлөвлөгөөг та нар дахин өөрчилж болох юм.
Эцэст нь энэхүү санаааг та нар бусад хүмүүст мөн дамжуулаад энэ тал дээр юу хийж болох тал дээр ярилцаарай, удахгүй Монгол хэлээр орчуулагдах байх.Уур амьсгалын өөрчлөлтийг зогсооход бид нарт хүн бүр хэрэгтэй байна. Бидэнд уран бүтээлчид, хөгжимчид, оюутан сурагчид, лам, итгэгчид, улс төрчид гэх мэт бүгд хэрэгтэй мөн та ч бас хэрэгтэй байна.
Сайн сайхныг хүсье.
Мөн би өөрөөр яаж туслахыг надад хэлээрэй.
Миний явуулах гэж хүссэн захидал:
Дэлхийн хүмүүст—
Энэ бол дэлхийн дулаарлыг зогсоох нэг өдрийн хөдөлгөөнийг явуулах урилга юм. Бид бол дэлхийн эргэн тойронд амьдарч буй хөгшин, залуу, эрдэмтэн, зохиолч, уран бүтээлч бөгөөд бид нэг зүйлээрээ нэгддэг. Бид 350 гэсэн тоо хэр чухал болохыг ойлгодог. Мөн бид энэ тоогоор хэрхэн олон улсыг хамран хүн төрлөхтөн нүүр тулж буй энэ асуудалыг хөндөж ярихыг мэддэг. Гэхдээ мэдээж үүн дээр таны тусламж хэрэгтэй.
Жилийн өмнө НАСА-н хамгийн агуу цаг уур судлаач эрдэмтэн Жэймс Хансэн түүний баг хамтдаа хэд хэдэн судалгаа хийсэн. Тэд бид агаар дах нүүрсхүчлийн хийг 350 ппм хэмжээнээс дээш гаргавал “дэлхийн хөгжин ирсэн соёл иргэншил, дасан зохицсон дэлхийн амьдрал байх боломжгүй” болно хэмээн хэлсэн байдаг.
Муу мэдээ гэвэл бид энэ хэмжээнээс аль хэдийн даваад 390 болсон бөгөөд үүнээс үүдэн хойд мөсөн далай хайлж, хуурайшилт дэлхий даяар явагдаж, янз бүрийн өвчинүүд гарч ирж байгаа юм.
Сайн мэдээ нь: энэ тоо биднийг зорилготой болгож байна. 12 сард дэлхийн удирдагчид Копенгагэнд уулзаж уур амьсгалын өөрчлөлтөнд ямар арга хэмжээ авах зөвшилцөлд хүрэх үйл ажиллагаа явуулах юм. Үүн дээр бид тэдэнд илүү нөлөөлж : тэднийг эрдэмтдийн гаргасан сүүлийн үеийн мэдээг анхааран үзэх, биднийг аюулгүй байдалд хийх оновчтой шийдвэр гаргана хэмээн итгэж байгаа гэдгийг сануулах болно.

тийм учраас бидний төлөвлөгөө бол: 10 сарын 24нд бид өөрсдийн амьдардаг газраа энэ тоог хүмүүст харагдахуйцаар мөн энэ хэр чухал болохыг сануулахаар арга хэмжээг зохион байгуулах явдал юм. Дэлхийн эргэн тойронд байгаа 1000 гаруй байгууллага, хувь хүмүүс өөрсдийн төлөвлөгөөг бидэнд илгээсэн байгаа. Жишээ нь Бангладешийн сурагчид 350 ширхэг модыг тарих, иистер арал дээрх эрдэмтэд 350 гэсэн баннерийг хөшөөн дээр өлгөнө гэх мэд хэдэн мянган санаанууд манай сайтэд бий. Арга хэмжээ бүрт бүлэг хүмүүсээр 350 гэсэн тоог бичээд зургаа аваад www.350.org гэсэн хаяг руу илгээгээрэй. Дэлхийн эргэн тойронд авсан зургуудыг бид вэб дээрээ тавьж хэвлэл мэдээллээр цацаж дэлхийн удирдагч нарт хүргэх болно.
Одоогийн байдлаар 100 үндэстэн нэгдэж байгаа бөгөөд олон нийтийн энэхүү дороос гарсан санаачлага дэлхийн уур амьсгалын өөрчлөлтийг эсрэг арга хэмжээ авах том өдөр юм. Гэхдээ бид илүү өргөн хүрээг хамрах хэрэгтэй байна, бидэнд таны оролцоо хэрэгтэй байна. Бидэнд таны амьдарч буй сум, дүүргийн хүмүүсийн оролцоо хэрэгтэй байна. Энэ бол тийм хэцүү ажил биш бөгөөд бид хэрэгтэй мэдээлэл, материал санаануудаар та бүгдийг дэмжих болно. Та бүхэн registering an action гэсэн манай вэб сайтын энэ хэсэгт орж өөрийн үйл ажиллагааны санаагаа бүртгүүлж өөрийн найз, хөршдөө энэ тухайгаа дуулгаарай.
Та өөрийн харъяалагддаг бүлэг жишээ нь сүм хийд, хэлний ярианы, дугуйны клуб гэх мэт ямар нэгэн бүлэгт байдаг бол тэдгээр бүлгийн хүмүүсийгээ энэхүү арга хэмжээнд уриарай. Хүмүүс чухал гэсэн зүйлд бүгдээрээ туслах боломж гарвал оролцох туслах хүсэлтэй байдаг бөгөөд энэ бол дэлхийд явагдаж буй үйл явцыг өөрчлөн гэрэл асаан тулалацаа үзүүлэх боломж юм. 10 сарын 24 ны дараа 6 долоо хоногийн дараа НҮБ-с зохион байгуулж буй Копенгагенд болох хурал болно. Энэ бол бид бүгд нэгдэн босч эрдэмтдийн дэлхийн дулаарлын талаар хэлж байгааг сануулах боломж байж болох юм.
Гэхдээ энэ дэлхийн дулааралд туслах нэгэн хөдөлгөөн бөгөөд өнцөг булан бүрт эхэлж байна. Камеруны фермерүүд, Хятадын оюутнууд, бүр дэлхийн хөл бөмбөгийн тамирчид 350-н талаар дуу хоолойгоо хүргэж эхэлсэн. Христийн сүм өөрсдийн хонхыг 350 удаа цохино, Буддын шашны лам нар Гималайн уулын цас хайлж байгааг зогсоохын тулд 350 гэсэн тоог өөрсдөө хийсэн байгаа. 350 бол бүх хэл соёл харгалзахгүйгээр хүнд хүрнэ. Үүний санаа нь шууд, тодорхой байдгаараа шинжлэх ухааны аливаа шугамыг давж хүмүүст шууд хүрэх боломжтой юм.
Энэ бол хүн төрлөхтөнд ирж буй сүүлийн шалгалт юм. Оройтохоос нь өмнө бүгдээрээ энэ дэлхийг хэвийн байлгахад нь зоригтойгоор, бүтээлчээр хувь нэмэрээ оруулах уу? 10 сарын 24 бол бид чадна, энэ боломжтой юм гэдгийг харуулсан баяртай, эрч хүчтэй өдөр юм.
Энд дарж бидэнтэй нэгдээрэй: register your local action today.
Таныг хүндэтгэсэн,

Bill McKibben –Зохиолч, идэвхитэн, АНУ
Vandana Shiva - Физикч, идэвхитэн, зохиолч- БНЭУ
David Suzuki - Судлаач, зохиолч, идэвхитэн-Канад
Bianca Jagger - дэлхийн ирээдүйн зөвлөлийн тэргүүн-Англи
Tim Flannery - судлаач, зохиолч, шинжээч
Bittu Sahgal - Санктура сэтгүүлийн редактор-Энэтхэг
Andrew Simmons - St. Vincent & The Grenadines-Байгаль орчны өмгөөлөгч,
Christine Loh - Байгаль орчны өмгөөлөгч, хууль тогтоогч

Жич: бид ямар нэгэн юм хийх хэрэгтэй байна, шууд, тэр нь илүү хялбар. Та бүхэн энэ захидалыг энэ хүн, байгууллага хийж чадна, боломжтой гэсэн хүмүүср үү илгээгээрэй. Эсвэл та энд дарж шууд найздаа илгээж болно: "tell-a-friend" tool та е-мэйл хаягаа бичээд илгээх хүнийхээ хаягийг оруулаад энэ захидалыг илгээж болно.
--
Kevin Buckland
Skype: change.of.art
kevin@350.org

Монголын төр шашны тэргүүн Богд Жавзандамба хутагтын зарлиг

“Эрхэм сүлд тахилга бүхий газар болбоос эрхэмлэж үл малтах зүйл мөн. Бус энгийн зэрэг газар нутаг дан ганц алт бус ямар зоорь бий аваас зохихыг үзэж нээн авбаас зохилтой. Авсан түүнийгээ ганцхан миний төлөө хэмээн бүү санагтун! Харьяат бүх улсын хэрэглэл болмой. Улс хэмээгч нь Та бүхнийг цөмийг өгүүлсний тул учрыг бүрнээ ухамсарлаж, ёс журмыг дагаж явтугай! Битгий зөрүүд бурууд дурлаж зөрчигтун”

Дархан цаазтай газар алт ухах мунхаглалаа зогсоохыг шаардаж байна

2009-02-18
Ерөнхий сайд С.Баяр, УИХ-ын гишүүн Э.Бат-Үүл, Ш.Сайхансамбуу нарт

2009 оны 2-р сарын 12-ны өдрийн УИХ-ын чуулганы хуралдаан дээр ерөнхий сайд С.Баяр маш хариуцлагагүй мэдэгдэл хийлээ. Тэрбээр Монгол улсын Дархан цаазтай нутаг дэвсгэр дээр алт олборлох, Тусгай хамгаалалттай нутаг дэвсгэрийн тухай хуулийг өөрчлөх санал гаргав. УИХ-ын гишүүн Ш.Сайхансамбуу, Э.Бат-Үүл, С.Баяр нар нэн ялангуяа 40 тонн алтыг Монгол улсын нутаг дэвсгэрийн амин судсыг таслан авахаар идэвхийлж байгаагийн учир юу вэ?
Дэлхийн эдийн засгийн хямралыг даван туулахад хөрөнгө, тэр тусмаа алт хэрэгтэй хэмээн эдийн засагчид тайлбарлаж байгаа авч тэрхүү 40 тонн алт “Монгол газар”, “Эрэл”, “Шижир алт” зэрэг цөөн хэдэн компаниудын эзэд, аймаг, сумыг засаг дарга нарыг хөрөнгөжүүлж, байгаль орчныг хүн, малтай нь хордуулаад л дуусна. Заамарын АШБ зэрэг хятадын компаниудын хөрөнгө л болно.
Балмад “Алт” хөтөлбөрийг 15 жилийн туршид хэргэжүүлж ирсэн авч Монгол улс нийгэм, эдийн засгийн хямрал, ядуурлаасаа салаагүйгээр барахгүй дээр нь байгаль орчноо хөнөөн устгасаар байна. Монгол улс бүхэлдээ хариуцлагагүй “Алт” хөтөлбөрийн балгаар ядууран хямарсаар яваад дэлхийн хямралд давхар өртөж эхэллээ. Энэ хугацаанд нийт нутаг дэвсгэрийн 60 илүү хувьд дийлэнхдээ алтны орд ашиглах лиценз олгогдсон байгаа.

Өнгөрсөн 15 жилд Монгол улс олон зуун тонн алт ухаад хямралаас гараагүй атлаа өнөөдөр 40 тонн алт ухаад л хямралаас гарна гэж бүү сэрүүн зүүдэл.

Хариуцлагагүй “Алт” хөтөлбөрийн балаг:

1. Хүн, мал хордож, удмын гажигтай үр сад төрөх болов
2. Олон гол горхи, нуур цөөрөм ширгэж, ой мод сүйдэв
3. Нинжа хэмээх мөнгөн усанд хордсон нийгмийн давхарга бий болов
4. Байгалиа хайрлах ухамсарыг мөхөөв
5. 1992 оноос эхлэн хэрэгжиж буй хариуцлагагүй ”Ал” хөтөлбөр Монгол улсад дарга хэмээх улс төрийн давхаргыг хүчирхэгжүүлж, хээл хахуулийг гааруулав
6. Химийн хорт бодисын мафия сүлжээ бий болов
7. Монгол улс Ази, Африк, Латин америкийн 70-аад орны замаар орж ядуурлын хямралд идэгдэв
8. Монгол улсын тусгаар тогтнол ганхаж байна

Хариуцлагагүй “Алт” хөтөлбөрийн гай гамшиг нь олзноосоо давж байна. Дэлхийн хямралыг даван туулсны дараа Монгол улс байгаль орчноо нөхөн сэргээхэд түүнээс хэд дахин их хөрөнгө шаардлагатай болно гэдгийг тунгаан бодоцгоож, Дархан цаазтай, тусгай хамгаалалтын нутаг дэвсгэртээ гар хүрэхгүй байхыг УИХ, Засгийн газраас шаардаж байна.

Монголын Үндэсний Ногоон Хөдөлгөөн

Монголын ардчиллыг бүрхэгдүүлэгч бараан сүүдэр

Өнгөрсөн зуны цуст мөргөлдөөнийг өнөө хэр тайлбарлахад бэрх байна

Өнгөрсөн зун Монгол улсад реформ коммунистууд сонгуульд ялсны дараа цуст мөргөлдөөн гарав. Хүний эрхийг хамгаалагчид тухайн үеийн үйл явдлыг нэн учир битүүлэг байсан талаар цохон дурдаж урдаас төлөвлөсөн санаатай хуйвалдаан байсан хэмээн дүгнэж байна.

7 сарын 1-ний үйл явдал дэлхий дахины анхаарлыг ихэд татсан ба монголчуудыг ч өөрсдийг нь нэлээд цочирдуулсан билээ. Өнөөг хүртэл амар амгалан аж төрж ирсэн эгэл бор амьдралтай малчин, тариачин голдуу хүн амтай Монгол улсад эхлээд тайван өрнөж байсан жагсаал сүүлдээ хүчирхийлэл болон хувирч, цагдаа нар 5 хүнийг буудан хороож, 1000 орчим хүнийг баривчлав. Засгийн газар Улаанбаатар хотод 4 хоног онц байдал зарлан тогтоов. Асар уудам газар нутагтай, 2.6 сая хүн амтай, уул цөл хосолсон энэ улсад ийм явдал өмнө нь огт тохиолдож байсангүй.

Өнгөц ажихад үлгэр жишээ ардчилал
ЗХУ задран унаснаас хойш Монголын улс төрийн амьдралыг харин ч үлгэр дуурайл болгон үздэг байв. Хуучин коммунист нам хэдийгээр МАХН хэмээх нэрээ хадгалж үлдсэн авч шинэчлэл, зах зээлийг дэмжих замыг сонгосон байлаа. Ялагдашгүй МАХН тайван сонгуулиар нэгэнтээ бүтэн 4 жилээр сөрөг хүчин АН-д титмээ алдаж байсан удаатай. 2004 онд ижил тооны суудал авсан хоёр том нам энэ удаа эвслийн засгийн газар байгуулав.

Хөрш ОХУ-ынхаас хүчтэй, БНХАУ-аас тэс өөр маягаар Монголд нэлээд сэргэг иргэний нийгэм бий болжээ. Олон тооны ТББ идэвхжиж, хэвлэл мэдээллээр хараат бус дуу хоолой сонсогдох болов. Харин 2008 оны 6-р сарын сүүлчээр ардчилагчид УИХ дахь 76 суудлаас ердөө л 25-ыг авч, ганц нэгхэн бие даагч парламентад орсны дараа олон нийт сонгууль булхайтай болсон гэдэгт бат итгэлтэй болов. Парламентын өмнөх том талбай дээр эхлээд тайван өрнөж байсан жагсаал 7-р сарын 1-ний өдөр хүчирхийлэл болон хувирлаа. Жагсагчид МАХН-ын төв байр руу довтолж, түймэр асч, үймэн бужигнав. Цагдаа нар эхлээд тун учир битүүлэг байдлаар ухарч байсан атлаа хожмоо үй олноор нь хомроголон баривчлах давалгаа эхлүүлжээ.

Урдчилан төлөвлөсөн санаатай турхиралт байв уу?
Үүнээс хойш 7 сарын 1-ний үйл явдлыг Монголд олон янзаар тайлбарлаж байна. Албан ёсны тайлбарт хувьсгалт эргэлт, гэмт этгээдүүдийн халдлагаас ардчиллыг аварч байдлыг намжаасан гэдэг бол хүний эрхийн тэмцэгч нар 7 сарын 1-ний үйл явдлыг эрх баригч коммунистуудын урьдчилан төлөвлөсөн хорлонтой турхиралт байсан гэж үзэж байна. Мөн тэд эрх баригчид хуучин коммунист аргаараа эрх мэдлээ бэхжүүлж, шүүмжлэгчдийн амыг барихыг санаархсан үйлдэл хэмээн үзэж байна.
Улс төр судлаач Саруул (Монголд овог хэргэлэх шаардлагагүй) хүн амын цөөнх болон эрх мэдлээ тогтоогчид, авилгалд гүн нэвчсэн улс төрийн эсрэг тэмцсэн жагсаал байсан гэдэгт бүрэн итгэлтэй байна. Монголын ногоон хөдөлгөөний удирдагчдын нэг энэ эмэгтэй сонгууль хуурамч болсон, албан тушаалын наймаа газар авсан хэмээн үзэж байна. Саруулын хувьд тайван жагсаал цуглааныг энгийн хувцастай цагдаа нар санаатайгаар турхирсан тул хүчирхийлэл болон хувирсан нь ойлгомжтой гэж үзэв.
Монголын хүний эрхийн төлөө тэмцэгч Ундаряа нийт 30 орчим ТББ, өмгөөлөгч нартай хамтран хийсэн судалгаагаар маш олон учир битүүлэг зүйлийг илрүүлсэн байна. Үймээний үеэр болон дараа нь хийсэн баривчилгааны үеэр хуулийг маш олон удаа ноцтой зөрчсөн, маш олон зөрчилдөөнтэй тохиолдлыг илрүүлжээ. Баривчлагдсан маш олон иргэдийн мэдүүлснээр жагсагчдын дүрээр намын байрны хаалга руу довтолж байсан энгийн хувцастай цагдаа нар харин ч сүүлд нь тэд нараас байцаалт авч байсан гэдэг. Үмээний улмаас олон жилээр хоригдох ял авсан 250 орчим хүнээс нэлээд нь тухайн газарт очоо ч үгүй хэмээн мэдүүлжээ. Үймээн өдрийн цагаар болсон учраа тэдний дүрс бичлэг үлдсэн байх ёстой авч шүүх хурлууд дээр ганц ч дүрс бичлэг үзүүлээгүй байна. Өнөөг хүртэл 5 хүнийг хүчний байгууллагынхан хэрхэн буудан хороосон талаар ч нарийн тодруулаагүй байгаа аж. Ундаряа ч мөн өөрсдийн улс мөрийг баллахын тулд хийсэн санаатай турхиралт байсан хэмээн үзэж байна.

Учир битүүлэг явдлууд ба айлган сүрдүүлэг
Иймэрхүү хуйвалдаан байдаг тухай ойлголт хуучин ЗХУ-д нэлээд их яригддаг ба үнэн баттай болохыг тогтоосон нь бараг үгүй. Гэтэл хэдийгээр гадаадын ажиглагчид сонгуулийг шударга, харьцангуй чөлөөтэй явагдсан хэмээн дүгнэсэн ч сонгууль өнгөрсний хойно хачирхалтай явдлууд өрнөсөөр байна. Олон улсын хүрээллийнхэн үймээн эхлэхийн өмнө жагсагчдад гэнэт архи тарааж эхэлсэн тухай ярьж хэлээд байгаа. Улаан загалмайн олон улсын хорооныхон тухайн үйл явдлын дараа хоригдогсодтой уулзаж ярилцаж үзэх хүсэлт гаргасан байдаг. Гэтэл энэ хүсэлтэд Монголын ХЗДХЯ албан ёсоор татгалзаагүй атлаа өнөөг хүртэл “мөрдөн байцаалтын” гэсэн шалтгаанаар тэдэнтэй уулзуулахгүй л байна. Үймээний үеэр алуулсан хүмүүсийн цогцост задлан шинжилгээ хийсэн багийг ахалж байсан эмч удалгүй зуны байшиндаа учир битүүлэг шалтгаанаар шатаж нас барсан байдаг. Талийгаачийн охин “UB Post” сонинд эцгийг нь айлган сүрдүүлж, задлан шинжилгээний талаар хэнд ч бүү ярь хэмээзаналхийлж байсан тухай ярьжээ.
Амнести Интернэшнл хэмээх хүний эрхийн байгууллага 1-р сард талийгаачдын ар гэрийнхэнд нөхөн олговор өгсөн гэх боловч баривчлагдсан цагдаа нарыг эргүүлэн суллаж явуулсан санаа зовниж буйгаа албан ёсоор мэдэгджээ. Буудуулж нас барсан нэг хүн тэр өдөр хот орж дэлгүүр явж байгаад цагдаагийн машинд хөөгдөж ар дагзандаа буудуулж үхсэн байна.
7 сарын 1-ний үйл явдлын учрыг олохыг шаардсан монголын хүний эрхийг хамгаалагчдыг айлган сүрдүүлсээр байна. ХБНГУ-д төгсөж доктор цол хамгаалсан Саруул 8-р сард хоригдогсдод өршөөл үзүүлэн суллахыг шаардаж жагссаныхаа төлөө амгалан тайван байдал алдагдуулсан шалтгаанаар 14 хоног шоронд хоригдов. Хүний эрхийн зөрчлөөс хамгаалах төв хөдөлгөөнийг санаачлагч нятаршгүй хатагтай Баасан хоригдсон жагсагчид, буудуулж нар барсан иргэдийн төлөө тэмцэж, тэдний ар гэрийнхний өмнөөс ХЗДХЯ-ныхантай уулзах гэж очоод мөн дээрх шалтгаанаар 2 долоо хоног шоронд хоригдов. Өөрийнх нь мэдүүлснээр цагдаа нар түүнийг баривчилж байхдаа үйл ажиллагаагаа зогсоохгүй бол үхнэ гэсэн утгатай үгээр заналхийлсэн байна.

Эдийн засгийн ухралт
Эвлэрч байна гэдгээ харуулахын тулд парламентад хэдийгээр олонхи болсон ч ганцаараа засгийн эрхэнд гарахаас татгалзан МАХН ардчилагчидтай эвсэн засгийн газар байгуулав. Зарим бие даагчид үүнийг сонгууль будлиантуулсны ахин нэг баталгаа, хуйвалдаан хэмээн үзэж байна. Харин МАХН Монгол улс хүнд бэрх цагт тулж ирээд байна, хамтрах хэрэгтэй гэж тайлбарладаг нь нэгийг хэлж байна. Сонгууль нэн ялангуяа популист амлалтуудаар бялхаж өнгөрлөө. Бүхий л улс төрийн намууд хүн амын олонхи болох нэн ядууст олон төрлийн халамж амлаж, энэ бүх зардлаа ашигт малтмалаас санхүүжүүлнэ хэмээж байв. Монгол улс нь зэс, алт, бусад эрдэс баялгийн ашиглаагүй ихээхэн нөөцтэй орон. Гэтэл эрдэс баялгаа олборлож эхлэх төслийн хугацаа өнгөрчихөөд байна.
Энэ хугацаанд ашигт малтмалын үнэ ихэд унав. Санхүү, эдийн засгийн хямрал Монголд ч мөн илэрч байна. Монголын банкууд хэцүүдэж, улсын сан хөмрөг хасах руугаа оров. Ядуусыг мөхөөх инфляц өсч, эдийн засаг доройтсоор. Монголын засгийн газар ОУВС, Хятад, ОХУ-тай түр зуурын зээл авах талаар хэлэлцэж байна. Монгол улсын хувьд улс төр, эдийн засгийн тусгаар тогтнолоо авч үлдэхийн тулд том гүрнүүд болох БНХАУ, ОХУ-тай харьцахдаа АНУ, Европтой тогтоосон сайн харилцаагаа тэнцвэртэй авч үлдэх том асуудалтай тулгараад байна.
Реформ коммунистууд хөрш автократ дэглэмүүддээ орогнол хүсэхгүйн тулд үндэсний эвлэрлээ нэн тэргүүнд тавьмаарсанж. 7 сарын 1-ний хэрэг холбогдогсдод өршөөл үзүүлэх нь энэхүү эвлэрлийн чухал гараа мөн.

Neue Zuericher Zeitung

2009-02-20

Хонгор сумынхны хордлогын байдал II/2009

Rio to gain $19bn Chinese cash injection

By Sundeep Tucker in Hong Kong
Published: February 11 2009 16:14 | Last updated: February 12 2009 08:41
Rio Tinto, the troubled mining group, on Thursday unveiled controversial plans to receive a $19.5bn cash injection from Chinalco and reported a 50 per cent fall in full-year profit after taking a one-off charge for writing down the value of its aluminium assets. The planned deal, which involves the sale of minority stakes in some of Rio’s best mining assets and the issue of convertible bonds, marks the biggest ever investment by China in a foreign company.
However, the deal is expected to face close scrutiny from investors and regulators around the world.
Within minutes of the announcement, the Australian government moved swiftly to tighten its own foreign ownership laws. Wayne Swan, federal treasurer, said that the government would treat convertible debt as if it were equity, with the change effective immediately.
Leading investors in Rio, some of which has been critical of the talks with Chinalco, will also closely scrutinise the details of Thursday’s announcement for signs that the terms overly favour the Chinese side at the expense of existing shareholders.
In a statement to the Australian stock exchange, Rio said that annual net income fell to $3.7bn from $7.3bn in 2007. Underlying earnings were $10.3bn, a rise of 38 per cent on 2007, and the full-year dividend is held at $1.36. Cash flow from operations was up 64 per cent, to a record $20.7bn.
Rio said it had reduced net debt by $6.5bn to $38.7bn at the end of last year. The company’s need to pay down debts has driven the partnership with the Chinese state-owned company.
Chinalco will buy $7.2bn in convertible bonds, which will convert into Rio shares at a later date. That would increase its stake in Rio from 9 per cent to 18 per cent. The rest of the capital injection comes from the sale of minority stakes.
The bond sale is split into two tranches and will be priced to convert at $45 and $60 a share. The bonds will pay a coupon of 9 per cent and 9.5 per cent, and mature in seven years.
Rio’s London-listed shares gained 83p or 4.2 per cent to £20.52.
Chinalco will also invest $12.3bn in three strategic partnerships with Rio across its copper, aluminium and iron ore divisions.
This will include Chinalco taking minority stakes in a total of nine assets including the Escondida copper mine in Chile, the Weipa bauxite mine in Queensland and the Hamersley iron ore mine in Western Australia.
The Chinese group will also set up a $1bn joint venture to develop other projects with Rio, with each committing $500m.
Chinalco will be entitled to nominate two new non-executive directors to the 15-person Rio board, although one of the positions will be deemed to be ‘independent’.
Paul Skinner, Rio chairman, said: “[The Chinalco partnership] will create significant additional flexibility in managing the group’s debt position and strengthen its [Rio’s] competitive position in developing value creating growth options.”
Xiao Yaqing, Chinalco president, said: “The partnership with Rio Tinto... allows Chinalco a significant role in a strong industry... and direct economic exposure to Rio Tinto’s leading aluminium, copper and iron ore assets.”
The deal comes less than a week after Jim Leng abruptly quit as chairman-designate of Rio following a disagreement with Tom Albanese, chief executive, over a deal with Chinalco.
Mr Leng favoured a large rights issue as the solution to Rio’s debt problems.
Several large UK shareholders are furious over a lack of consultation on the deal after they had earlier offered to inject fresh equity.
“I am absolutely flabbergasted. It is unacceptable at every level,” said one. Another leading investor said: “We told Jim Leng it is better to raise money from us rather than selling the crown jewels.”
Rio will have to seek regulatory approval from the governments affected by the deal, which include Australia and Chile.
Rio is also likely to face some opposition from Australian politicians worried that some of the country’s best mineral assets are being sold to foreign interests, and from rival miner BHP Billiton, which owns a majority stake in the Escondida copper mine and would like to buy Rio’s 30 per cent stake itself.
Rio is being advised by Morgan Stanley and Credit Suisse. Chinalco is being advised by Nomura, JPMorgan and Blackstone and CICC.
Additional reporting by Lina Saigol, Rebecca Bream and Kate Burgess in London
Copyright The Financial Times Limited 2009
"FT" and "Financial Times" are trademarks of the Financial Times. Privacy policy | Terms
© Copyright The Financial Times Ltd 2009

“Алт” хөтөлбөрийн балаг: 80-аад оноос л алт гээч дэлхийг эрчтэй мөхөөж эхлэв

1. Ганц нарийхан алтан бөгжний төлөө 1.89 метр өргөн, 1.89 метр урт, 3 метр гүн хөрсийг амьтан, үржил шимтэй нь хөнөөдөг. Хэдэн тонн ус, шороо, олон зүйл амьтан, ургамлыг мөхөөнө. Алтны төлөө хүмүүс алтан амиа хөнөөнө. Алт бол “алуурчин” гэдэг имиж дэлхийн тэргүүлэх соёл болчихоод байна. Дэлхий даяар алтны төлөө жилд 15 000 орчим хүн амь үрэгддэг гэсэн тооцоог International Labor Organisation гаргажээ. Манай 100 000 нинжагийн эрүүл мэнд, Хонгорын 2500 хүнийг энэ тоонд оруулбал Монгол улсад алтны золиос бологсдын тоо дэлхийн дунчаас удахгүй хол давах нь!!!
2. “Алт” хөтөлбөрийн буруутан хэн бэ? Монгол улсад хариуцлагагүй энэ хөтөлбөрийг анхлан санаачлагч П.Очирбат. Тэр хүн өнөөг хүртэл ам нээхгүй байна. Уучлал хүсэхгүй байна.
3. “Алт”-ны төлөө дэлхийг мөхөөж байгаа хэмээн шүүмжлэлд хүчтэй өртөж буй гэмтнүүд бол Дэлхийн Банк, ОУВС. Тэдний шахалтаар дэлхийн ядуу буурай 70 улс, Африкийн 31 улс “Ашигт матлмалын хуулиа” том концернүүдэд ашигтай, татваргүй болгон зөөллөсөн. Монгол улс ч мөн тэдний тоонд ороод алхалж явна. (Гэхдээ Бороогийн алтыг завшигч Сү.Батболд, мөн П.Очирбат мэтийн гэмтнүүдийн бурууг бусдад чихэх хэрэггүй). ДБ, ОУВС хэмээх хоёр байгууллага ядуу буурай орнуудад шахалт үзүүлж байж том концернүүдийг тэдгээр орнууд руу дураар нь оруулан алтыг нь чөлөөтэй ухаад авч явах боломж олгосны хүчинд өөрсдөө олон мянган тонн алт хуримтлуулж чаджээ. Дэлхийн олон нийт өдгөө ДБ, ОУВС хэмээх нүгэлтнүүдийг хүчтэй шүүмжилж, хуритмлуулсан олон мянган тонн алтаа эрглэтэд оруулах, ахин алт ухуулахгүй байхыг хүчтэй шаардаж байна. Дэлхий мөхөхдөө тулад байна. Бид агаарын оронд тоос амьсгалж, хортой ус ууж байна. Хорт хавдраар үхэх нь байгалийн жам аятай болжээ.
4. Дэлхийн банк, ОУВС-ийн дэмжлэгээр ядуу бурай улс орнуудад “Алт”-наас зөвхөн үндэсний цөөнх л хөлжиж чаддаг. Олонхид алтнаас юу ч наалддаггүй. Үндэсний цөөнх буюу хэдхэн улс төрчид, тэдний хармааны алтны компанийн эзэд л хувь хүртдэг. Хууль тогтоогчид, уул уурхайн цөөн хэдхэн компани л хувь хүртэнэ. Нийгэмд огт хүртээлгүй. Уул уурхайн салбарт ажлын байр ч олноор бий болдоггүй. Ахархан настай, ирээдүйгүй салбар.
5. Дэлхий даяар алт ухахыг эсэргүүцэж, хуучин алтаа эргүүлэн хэргэлэх, ухсан алтны нөөцөө эргэлтийн хөрөнгө болгохыг хүчтэй шаардаж байна.
6. Нийт олборлосон алтны 85% нь ердөө л бөгж, зүүлт гоёл болон хувирна. 10%-ийг үйлдвэрлэлд хэрэглэж байна. 5% нь эрүүл мэндийн салбарт зарцуулагдана. Дэлхий даяар алтыг үнэт эдлэл хэмээн ойлгодог имижийг халахын төлөө соёлт хүн төрөлхтөн тэмцэж эхэллээ.
7. Алтны төлөө хүний эрүүл мэнд, байгаль экологийг мөхөөж байна. Энэ бүхнийг ямар ч мөнгөөр үнэлэх боломжгүй. Эд барааны үнийг экологийн хохирлоор нь хэмжих уриалга Дэлхийн Ногоонтнууд гаргаж байна. Иймээс алт гээч үнэгүй эд болж байна.
8. Соёлт хүн төрөлхтөн алтыг гоёл чимэглэл болгон хэргэлхээс татгалзаад эхэлчихчээ. Алт, үнэт эдлэл байнга зүүх, “Алт зүүсэн хүн л хүн” хэмээн арцалдах бүдүүлэг сэтгэлгээ “гүйлгээнээс” гарч, бүдүүлэг, бурангуй бүсгүй хэмээн тооцогддог болчихжээ. Бүсгүйчүүд ээ, та бүхэн өнөөгийн хөгжилтэй мөр зэргэцэн алхалцгаана уу!



“Алт” хөтөлбөрийг зогсооцгооё!

Монголын Үндэсний Ногоон Хөдөлгөөн, Ногоон Эвсэл, МоАХ

“Хонгор сумыг нүүлгэн шилжүүлж, алтны золиос бологсдыг авраач”

2008 оны 5-р сарын 1 – 4-ний хооронд Бразилийн Сао Пауло хотноо болсон 82 орны 1000-аад төлөөлөгчид чуулсан Дэлхийн ногоонтнуудын 2-р их хуралд Монголын ногоон эвслийн тэргүүн О.Бум-Ялагч, Монголын үндэсний ногоон хөдөлгөөний тэргүүн А.Саруул нарыг Австрали улсын ногоон нам дэмжин урьж орлцуулав. Энэ хурал дээр О.Бум-Ялагч Монгол улс дахь “Алт” хөтөлбөр, Хонгор сумын хохирогдчдын талаар илтгэл тавьж, дэлхийн олон нийтийн анхаарлыг Монгол улсын хямралт байдал руу хандууллаа.

Дэлхийн алтны эсрэг сүлжээ байгуулагдсан ба энэ сүлжээнд тус Монголын Ногоон эвсэл, Ногоон хөдөлгөөн элсэн орлоо.

Хурлын төгсгөлд цаг хугацаа давчуу байсан үед Хонгорын төлөө өөрсдийн санаачилгаар 30-аад орны 38 иргэд гарын үсгээ цуглуулж өглөө. Хурлын эхэнд гарын үсэг цуглуулсан бол бүгд зурах байсан. Зөвхөн “хүүхдийн биеэр тууралт гарсан” гэдэг үг л гарын үсэг зуруулахад хүргэсэн билээ.

Хонгор суманд өнөөдөр цаг агаарын дулаарлаас шалтгаалан хүмүүсийн биеэр тууралт ахин ихсэж, хүмүүсийн цусны даралт огцом унах, өгсөх, биеийн хэсгүүдээр хавдар гарах, гэдэс хатууран хөөх, уур уцаартай болох, ер нь л адил өвчний шинж тэмдгүүд ихээр илэрч байна.

Саяхан явсан эмч (нэрийг хэлбэл эмч хэцүүднэ) өөрийн багтай явж нийтдээ 80 орчим хүний биеийг л үзэж амжжээ. Нөхцөл хүнд, бүгд хордлогын шинжтэй байгааг хэлсэн. Гэтэл Хонгор сумын засаг дарга тухайн эмчийг “хүмүүсийн эрүүл мэндийг зөвшөөрөлгүй үзлээ” хэмээн ад үзсэн байна. Энэ чинь юу гэсэн үг вэ? Хонгор суманд үсгүй тугал төрсөөр л. Малын эмч нь ч таг.

Хонгор суманд Дархан-Уул аймгийн засаг дарга Ханхирваа “хоргүй” хэмээн дарамт үзүүлсээр л. Хонгор сумынхан хоол унд, утасны нэгж авах ч мөнгөгүй болж, холбоо барих хүндрэлтэй болжээ. Ийм ядуурал дээр дөрөөлөн МАХН-ынхан сонгуулийн сурталчилгаагаа хууль бусаар эхлүүлж, 5000 төгрөг тараан “Хонгорынхон хордоогүй” хэмээн эрүү шүүлт туглгаж байна. Өлсөөд цангачихсан хүн 5000 төгрөгийн төлөө юу ч гэж худал ярина биз дээ????

“Хонгор сумын” гэх дуулиант хэрэгт холбогдогсдыг УИХ-д нэрийг нь дэвшүүлэхгүй байхыг хэвлэл мэдээллээр дамжуулан ард түмэнд дуулгахыг хүсч байна. Үүнд:
1. Хаянхярваа МАХН - Дархан-Уул аймгийн засаг дарга, хор алдсан алтны үлдвэрээс хамтран хувь эзэмшигч, Хонгор сумынхныг хүйс тэмтрэгдчдийн нэг
2. Туяа, МАХН – Эрүүл мэндийн сайд асан, УИХ-ын гишүүн, хариуцлагагүй албан тушаалтан, худалч
3. Отгонболд, ҮШН – Эрүүл мэндийн дэд сайд асан, УИХ-д санаархагч, Хонгор сумыг хоргүй гэгч хам хэрэгтэн, гүтгэгч
4. Отгонбаяр, МАХН – Онц байдлын сайд асан, УИХ-ын гишүүн, “Хонгор суманд ямар ч гахай тугал үхээгүй, хариуцлагатай мэдэгдчихий” хэмээн худлаа яригч, МИ-8-ын ослын буруутан, хариуцлагагүй албан тушаалтан, Туул голд загас үхэхэд ам ч нээгээгүй
5. М.Энхболд, МАХН – Ерөнхий сайд асан, УИХ-ын гишүүн, Хонгорын хэрэг, МИ-8-ын хэргийн буруутан, ямар ч хариуцлагагүй, газрын наймаачин, юу ч хийдэггүй
6. Хүрэлсүх, МАХН – 2 жилийн хорих ялтай авч УИХ-ын гишүүн хэвээр, Мэргэжлийн хяналтын сайд асан, юу ч хийгээгүй, Хонгорн талаар дуулаа ч үгүй бололтой, Туул голд загас үхэхэд ам ч нээгээгүй
7. Эрдэнэбаатар, “Эрэл”-ийн МАШСН, Байгаль орчны сайд асан, УИХ гишүүн, “Хонгорын байгаль орчин хордоогүй, ногоог нь идэж болно” хэмээсэнн хариуцлагагүй худалч, Туул голыг хордуулаад байхад юу ч хийгээгүй, ам ч нээгээгүй
8. Батнаран, МАХН – Хонгор сумын засаг дарга асан, суудал горилогч
9. С.Баяр, МАХН – Ерөнхий сайд, Хонгор сумын шинжилгэний хариуг сонгууль өнгөртөл нуун дарагдуулах даалгавар өгсөн, асуудлыг шийдэхгүй удааж байгаа хам хэрэгтэн
Ер нь МАХН – Хонгор сумыг бүлгээрээ нуун дарагдуулж байгаа улс төрийн хүчин.

Монголын Үндэсний Ногоон Хөдөлгөөн

2070 оноос ирсэн захиа

"2070 оноос ирүүлсэн захидал" хэмээх энэхүү илтгэлийн гол санаа нь өнөөдөр бид усны нөөцөө хамгаалж ирээдүй хойч үедээ ариг цэнгэг усны нөөцөө хангалттай үлдээхгүй бол ямар хэцүү байдалд орж болохыг зөгнөсөн бүтээл юм. Энэ нь 2070 оны усны асуудлыг хэтэрхий хатуугаар төсөөлсөн байгаасай гэдэгт итгэж байна. Гэхдээ л нэгийг бодогдуулна ...

Захиаг энд дарж уншина уу?